1Eine sanfte Antwort wendet den Grimm ab, ein verletzendes Wort aber reizt zum Zorn. (Ri 8,1; 1Sam 25,33; 1Kön 12,11; 1Kön 12,16; Spr 24,26)2Die Zunge der Weisen gibt gute Lehre, aber der Mund der Toren schwatzt viel dummes Zeug. (Spr 10,12; Spr 12,12; Spr 15,7; Spr 15,14)3Die Augen des HERRN sind überall, sie erspähen die Bösen und die Guten. (Spr 5,21; Spr 15,11)4Eine heilsame Zunge ist ein Baum des Lebens, ist aber Verkehrtheit an ihr, verwundet sie den Geist. (Ps 52,4; Spr 13,14; Jes 65,14)5Ein Narr verschmäht die Zucht seines Vaters, wer aber auf die Zurechtweisung achtet, der wird klug. (Spr 15,12; Spr 15,31)6Im Haus des Gerechten ist ein reicher Schatz, im Einkommen des Gottlosen aber ist Zerrüttung. (Ps 37,16; Spr 15,16; 1Tim 6,6)7Die Lippen der Weisen säen Erkenntnis, das Herz der Narren aber ist unaufrichtig. (Spr 15,2; Spr 16,23; Pred 10,2; Jer 17,9)8Das Opfer der Gottlosen ist dem HERRN ein Gräuel, das Gebet der Aufrichtigen aber ist ihm wohlgefällig. (Ps 141,2; Spr 15,29; Spr 21,27; Jes 1,11; Jer 6,20; Dan 9,23; Am 5,22)9Der Weg der Gottlosen ist dem HERRN ein Gräuel, wer aber der Gerechtigkeit nachjagt, den hat er lieb. (Ps 5,5; Spr 21,21; Jes 51,1; 1Thess 5,15; 1Tim 6,11)10Wer den Weg verlässt, wird schwer gezüchtigt, wer Zurechtweisung hasst, der muss sterben. (Spr 2,13; Jer 2,17; Hebr 10,29; 2Petr 2,15)11Totenreich und Abgrund sind dem HERRN bekannt, wie viel mehr die Herzen der Menschen! (2Chr 6,30; Hi 26,6; Ps 7,10; Spr 15,3; Spr 16,2; Jer 17,10; Apg 1,24)12Der Spötter liebt es nicht, wenn man ihn zurechtweist, darum geht er nicht zu den Weisen. (Spr 9,8; Am 5,10; Joh 3,20)13Ein fröhliches Herz macht das Angesicht heiter, aber durch ein betrübtes Herz wird der Geist niedergeschlagen. (Neh 2,2; Spr 14,30; Spr 17,22)14Das Herz der Verständigen trachtet nach Erkenntnis, aber der Mund der Narren weidet sich an der Dummheit. (1Kön 3,9; Spr 18,15; Jes 32,6)15Ein Unglücklicher hat lauter böse Tage, aber ein fröhliches Herz hat immer ein Festmahl. (Ps 131,2)16Besser wenig mit der Furcht des HERRN, als großer Reichtum und ein unruhiges Gewissen dabei! (Spr 15,6)17Besser ein Gericht Gemüse mit Liebe, als ein gemästeter Ochse mit Hass! (Spr 17,1; Spr 21,9)18Ein zorniger Mann erregt Streit, aber ein Langmütiger stillt den Zank. (Spr 14,29; Spr 15,1; Spr 29,22)19Der Weg des Faulen ist wie mit Dornen verzäunt, aber der Pfad der Redlichen ist gebahnt. (Spr 11,5; Spr 22,5)20Ein weiser Sohn macht seinem Vater Freude, ein dummer Mensch aber verachtet seine Mutter. (Spr 10,1; Spr 23,15)21Torheit ist dem Unvernünftigen eine Wonne, ein verständiger Mann aber wandelt geradeaus. (Spr 4,25; Spr 10,23; Spr 14,8; Jak 3,13)22Wo keine Beratung ist, da scheitern Pläne, wo aber viele Ratgeber sind, da kommen sie zustande. (Spr 20,18)23Es freut einen Mann, wenn sein Mund eine richtige Antwort geben kann, und wie gut ist ein Wort, das zur rechten Zeit gesprochen wird! (Spr 12,6; Spr 16,24; Spr 25,11)24Der Weg des Lebens geht aufwärts für den Einsichtigen, damit er dem Totenreich entgeht, das drunten liegt. (Ps 16,11; Spr 4,18; Phil 3,14)25Der HERR reißt das Haus der Stolzen nieder, aber die Grenze der Witwe setzt er fest. (Ps 68,6; Spr 14,11)26Böse Gedanken sind dem HERRN ein Gräuel, aber freundliche Reden sind [ihm] rein. (1Mo 6,5; Ps 19,15; Spr 6,14; Spr 12,22)27Wer sich unrechtmäßigen Gewinn verschafft, der richtet sein Haus zugrunde, wer aber Bestechungsgeschenke hasst, der wird leben. (Ps 15,5; Spr 1,19; Spr 28,16; Jes 5,8; Jer 17,11)28Das Herz des Gerechten überlegt, was es antworten soll, aber der Mund des Gottlosen sprudelt Bosheiten hervor. (Spr 10,32; Spr 17,27; Jak 1,19; Jak 3,5; 1Petr 3,15)29Der HERR ist fern von den Gottlosen, aber das Gebet der Gerechten erhört er. (Ps 34,16; Spr 15,8; Jes 59,2)30Ein freundlicher Blick erfreut das Herz; eine gute Botschaft stärkt das Gebein. (Spr 17,22; Spr 25,25)31Ein Ohr, das auf die Zurechtweisung zum Leben hört, wird sich [gern] inmitten der Weisen aufhalten. (Spr 13,18; Spr 15,5)32Wer die Unterweisung verwirft, verachtet seine Seele, wer aber auf Zurechtweisung hört, erwirbt Verstand. (Spr 10,17; Spr 15,10)33Die Furcht des HERRN ist die Schule der Weisheit, und der Ehre geht Demut voraus. (Spr 1,7; Spr 18,12; 1Petr 5,6)
Sprüche 15
Český ekumenický překlad
von Česká biblická společnost1 Vlídná odpověď odvrací rozhořčení, kdežto slovo, které ubližuje, popouzí k hněvu. 2 Jazyk moudrých přináší dobré poznání, kdežto ústa hlupáků chrlí pošetilost. 3 Oči Hospodinovy jsou na každém místě, pozorně sledují zlé i dobré. 4 Mírný jazyk je stromem života, kdežto pokřivený rozkládá ducha. 5 Pošetilec znevažuje otcovské kárání, kdežto kdo na domluvy dbá, jedná chytře. 6 Dům spravedlivého je rozsáhlou klenotnicí, kdežto z výtěžku svévolníkova vzejde rozvrat. 7 Rty moudrých rozsívají poznání, ale ne tak srdce hlupáků. 8 Hospodinu je ohavností oběť svévolníků, kdežto v modlitbě přímých má zalíbení. 9 Hospodinu je ohavností cesta svévolníka, ale miluje toho, kdo následuje spravedlnost. 10 Tvrdý trest postihne toho, kdo opouští stezku, kdo domluvy nenávidí, zemře. 11 I podsvětí, říše zkázy, je na očích Hospodinu, tím spíše srdce synů lidských. 12 Posměvač nemiluje toho, kdo mu domlouvá, k moudrým nechodí. 13 Radostným srdcem zkrásní tvář, kdežto trápení srdce ubíjí ducha. 14 Rozumné srdce hledá poznání, kdežto ústa hlupáků se honí za pošetilostí. 15 Všechny dny utištěného jsou zlé, kdežto kdo je dobré mysli, má hody každodenně. 16 Je lépe mít málo a bát se Hospodina, než mít velký poklad a s ním neklid. 17 Lepší je jídlo ze zeleniny a k tomu láska, než z vykrmeného býka a s tím nenávist. 18 Vznětlivý muž rozněcuje sváry, kdežto shovívavý spory uklidňuje. 19 Cesta lenocha je zarostlá trním, kdežto stezka přímých je upravená. 20 Syn moudrý dělá radost otci, kdežto člověk hloupý pohrdá svou matkou. 21 Z pošetilosti se raduje, kdo nemá rozum, kdežto rozumný muž chodí přímo. 22 Plány selžou bez společné porady, kdežto při množství rádců se uskuteční. 23 Člověk má radost, když může dát odpověď, jak je dobré slovo v pravý čas! 24 Stezka života vede prozíravého vzhůru, aby unikl podsvětí dole. 25 Hospodin strhne dům pyšných, kdežto mezníky vdovy vytyčuje. 26 Zlé plány jsou Hospodinu ohavností, kdežto vlídná řeč je čistá. 27 Kdo se žene za ziskem, rozvrací svůj dům, kdežto kdo o dary nestojí, bude živ. 28 Srdce spravedlivého rozjímá, co odpovědět, kdežto ústa svévolníků chrlí samou zlobu. 29 Hospodin je daleko od svévolníků, kdežto modlitbu spravedlivých vyslýchá. 30 Zářivý pohled vlévá do srdce radost, dobrá zpráva vzpružuje kosti. 31 Ucho, které poslouchá životodárné domluvy, bude přebývat mezi moudrými. 32 Kdo se vyhýbá trestu, neváží si vlastního života, kdežto kdo domluvy poslouchá, získává rozum. 33 Bázeň před Hospodinem napomíná k moudrosti, slávu předchází pokora.