Mądrość w pracy zawodowej i planowaniu przyszłości
1Rzeczą ludzką jest snucie planów, odpowiedź jednak pochodzi od PANA.2Wszystkie drogi człowieka wydają mu się właściwe, lecz PAN jest tym, który bada motywy.[1]3Powierz PANU swoje sprawy, a wtedy spełnią się twoje plany.4PAN uczynił wszystko w określonym celu, w tym też dla bezbożnego przewidział dzień nieszczęścia.5Wyniośli sercem są ohydą dla PANA i na pewno nie ujdą bez kary.6Łaska i wierność[2] zapewniają przebłaganie za winę, a bojaźń PANA — unikanie zła.7Gdy drogi człowieka podobają się PANU, godzi On z nim również jego nieprzyjaciół.8Lepiej mało, a przy tym sprawiedliwość, niż wielkie zyski z pogwałceniem prawa.9Serce człowieka obmyśla jego drogę, lecz PAN kieruje jego krokami.[3]10Król daje wyraz Bożym rozstrzygnięciom, niech w czasie sądu nie dopuszcza się wiarołomstwa.11Waga i szale prawa należą do PANA, Jego dziełem są odważniki w sakiewce.12Niegodziwe postępowanie jest ohydą dla królów, ponieważ sprawiedliwość jest podstawą tronu.13Sprawiedliwe wargi są rozkoszą królów, każdy z nich ceni tego, kto mówi prawdę.14Gniew króla to zapowiedź śmierci, ale mądry człowiek potrafi ten gniew uśmierzyć.15Radosna twarz króla zapowiada życie, a jego przychylność jest jak deszcz wiosenny.16Lepiej zdobyć mądrość niż nabywać złota! Lepiej zdobyć rozum niż srebro pierwszej próby!17Unikanie zła to zasada prawych. Kto dba o swe zasady, dba o swoje życie.18Pycha chodzi przed upadkiem, wyniosłość ducha — przed potknięciem.19Lepiej uniżyć się z pokornymi[4] niż dzielić zyski w gronie pyszałków.20Kto zważa na Słowo, zyska powodzenie, a kto ufa PANU, temu dopisze szczęście!21Kto ma mądre serce, tego zwą rozumnym, a miłymi słowami łatwiej jest przekonać.22Rozum rozsądnego jest mu źródłem życia, głupota natomiast jest karą dla głupców.23Serce mędrca udziela rozsądku jego słowom i pomnaża ich moc przekonywania.24Miła mowa jest jak plaster miodu — słodyczą dla duszy i lekarstwem dla ciała.25Bywa, że jakaś droga wydaje się prosta, lecz u swego kresu okazuje się drogą do zguby.26Pragnienie pracownika służy jego korzyści, ponieważ jego usta naglą go do dzieła.27Człowiek pozbawiony skrupułów wywleka, co najgorsze; to, co na jego wargach, przypomina żar ognia.28Człowiek przewrotny bywa źródłem kłótni, oszczercy rozdzielają najbliższych przyjaciół.29Człowiek gwałtowny potrafi zwieść bliźniego i sprowadzić go na niewłaściwą drogę.30Kto nie patrzy w oczy,[5] miewa myśli przewrotne, kto zaciska wargi — już popełnił zło.31Siwizna to wspaniała korona, dochodzi się do niej dążeniem do sprawiedliwości.32Lepszy jest cierpliwy niż bohater, a ten, kto panuje nad sobą, znaczy więcej niż zdobywca miasta.33Losem potrząsa się w zanadrzu, rozstrzygnięcie jednak należy do PANA.
Przypowieści Salomona 16
Pismo Święte Starego i Nowego Przymierza (dosłowny)
1Rzeczą ludzką są plany serca – odpowiedź języka pochodzi od JHWH. (Mt 10,19)2Wszystkie drogi człowieka są czyste w jego oczach, JHWH jednak jest tym, który bada[1] duchy.[2]3Powierz[3] JHWH swoje sprawy, a wtedy urzeczywistnią się twoje zamysły.[4] (1 P 5,7)4JHWH uczynił wszystko w swoim celu,[5] również bezbożnego na dzień nieszczęścia.[6]5Każdy [człowiek] wyniosłego serca jest ohydą dla JHWH; ręka za rękę[7] – nie ujdzie uniewinniony.[8]6W łasce i wierności[9] – przebłaganie[10] za winę, a w bojaźni JHWH – odwrócenie od zła.[11]7Gdy drogi człowieka podobają się JHWH, pogodzi On z nim również jego wrogów.8Lepiej mało w sprawiedliwości niż wielki zysk przy braku prawa.9Serce człowieka obmyśla jego drogę, lecz JHWH umacnia jego krok.[12]10Wyrocznia[13] [Boża] jest na wargach króla, niech w czasie sądu jego usta nie będą wiarołomne. (Rz 13,1)11Waga i szale prawa należą do JHWH, Jego dziełem są wszystkie odważniki[14] w sakiewce.12Niegodziwe postępowanie jest ohydą dla królów, gdyż tron opiera się na sprawiedliwości.13Sprawiedliwe wargi są rozkoszą królów, [każdy z nich] kocha tego, kto przemawia szczerze.[15]14Gniew króla to posłańcy śmierci, ale mądry potrafi go uśmierzyć.15W jasności twarzy króla jest życie, a jego przychylność jest jak obłok z deszczem wiosennym.16Nabycie mądrości – o ileż to lepsze niż [zdobycie] złota, a nabycie rozumu – niż srebra najwyższej próby.17Odwracanie się od zła to ubity trakt prawych, kto pilnuje swojej drogi, strzeże swojej duszy.[16]18Przed upadkiem – pycha, przed potknięciem – wyniosłość ducha.19Lepiej uniżyć ducha z pokornymi[17] niż dzielić łupy z pyszałkami.20Kto zważa na Słowo, znajduje dobro, a kto ufa JHWH – jego szczęście![18]21Tego, kto ma mądre serce, nazywają rozumnym, a słodycz warg pomnaża zdolność przekonywania.[19]22Rozsądek[20] tego, który go ma, jest źródłem życia, a głupota jest karą[21] dla głupców.23Serce mędrca udziela rozsądku jego ustom i przymnaża jego ustom zdolności przekonywania.24Miła mowa jest jak plaster miodu – słodyczą dla duszy i lekiem dla kości.25Bywa, że droga wydaje się człowiekowi prosta, lecz przy swoim końcu okazuje się drogą śmierci.26Pragnienie robotnika służy mu, gdyż jego usta go ponaglają.27Człowiek bezwartościowy wywleka[22] zło, a to, co na jego wargach, przypomina płonący ogień. (Jk 3,6)28Człowiek przewrotny wywołuje kłótnię, a oszczerca rozdziela przyjaciół.[23]29Człowiek gwałtowny zwodzi swojego bliźniego i sprowadza go na niedobrą drogę.30Kto przymruża oczy, by myśleć pokrętnie, kto zaciska wargi – już popełnił zło.[24]31Wspaniałą koroną jest siwizna, dochodzi się do niej na drodze sprawiedliwości.32Lepszy cierpliwy niż bohater, a panujący nad swym duchem[25] – niż zdobywca miasta.33Losem potrząsa się w zanadrzu, lecz całe rozstrzygnięcie pochodzi od JHWH. (Dz 1,26)