1A teraz, Izraelu, posłuchaj ustaw i praw,[1] których ja uczę was stosować, abyście żyli i weszli, i posiedli ziemię, którą daje wam JHWH, Bóg waszych ojców.2Niczego nie dodawajcie do Słowa,[2] które ja wam przykazuję, i niczego od niego nie ujmujcie, by [dokładnie] strzec przykazań JHWH, waszego Boga, które ja wam nadaję.[3] (Przyp 30,6; Kazn 3,14; Ap 22,18)3Wasze oczy widziały, co JHWH uczynił w Baal-Peor, że każdego, kto poszedł za Baalem-Peorem, JHWH, wasz Bóg, wytępił spośród ciebie. (Lb 25,1)4Wy zaś, którzy przylgnęliście do JHWH, waszego Boga, wszyscy dzisiaj żyjecie. (Pwt 10,20; Pwt 13,4)5Spójrz! Nauczyłem was ustaw i praw, tak jak przykazał mi JHWH, mój Bóg, by według nich postępować w ziemi, do której wchodzicie, aby ją posiąść.6Przestrzegajcie ich więc i stosujcie je, gdyż one są waszą mądrością i waszym rozumem na oczach ludów, które – gdy usłyszą wszystkie te ustawy – powiedzą: Rzeczywiście, mądrym i rozumnym ludem jest ten wielki naród.[4]7Bo który wielki naród ma bogów tak mu bliskich, jak JHWH, nasz Bóg, [bliski jest] nam, kiedykolwiek do Niego wołamy?8I który wielki naród ma ustawy i prawa tak sprawiedliwe, jak całe to Prawo, które ja kładę dziś przed wami?9Tylko strzeż się i pilnie strzeż swojej duszy, abyś nie zapomniał tych spraw, które oglądały twoje oczy, i aby nie odstąpiły one od twojego serca po wszystkie dni twojego życia, ale zapoznawaj z nimi swoich synów i synów swoich synów.10[Mów o] dniu, w którym stanąłeś przed obliczem JHWH, twego Boga, na Horebie, kiedy to JHWH powiedział do mnie: Zgromadź Mi lud, a sprawię, że usłyszą moje słowa, by nauczyli się bać się Mnie po wszystkie dni, w których będą żyli na ziemi, i aby nauczali [tego] swoich synów.11Wtedy podeszliście i stanęliście u podnóża góry, a góra płonęła ogniem aż po serce[5] niebios – ciemność, obłok i gęsty mrok. (Wj 20,18; Hbr 12,18)12I JHWH przemówił do was spośród ognia, słuchaliście głosu słów, lecz – poza głosem – żadnej postaci[6] nie widzieliście.13Wówczas przedstawił wam swoje przymierze, którego przykazał wam dochowywać, Dziesięć Słów, które wypisał na dwóch kamiennych tablicach. (Wj 20,1; Wj 24,12; Wj 31,18)14A mnie JHWH przykazał w tym czasie, abym nauczał was ustaw i praw, byście stosowali je w ziemi, do której przeprawiacie się, aby ją posiąść. (Wj 21,1)15Strzeżcie więc pilnie waszych dusz, nie widzieliście bowiem żadnej postaci w dniu, gdy JHWH przemawiał do was na Horebie spośród ognia.16[Uważajcie], abyście nie stoczyli się[7] i nie sporządzili sobie podobizny bożka – żadnego posągu w kształcie mężczyzny czy kobiety,17w kształcie jakiegokolwiek zwierzęcia, które jest na ziemi, w kształcie jakiegokolwiek skrzydlatego ptaka, który lata pod niebiosami,18w kształcie jakiegokolwiek płaza na [powierzchni] ziemi czy w kształcie jakiejkolwiek ryby, która jest w wodzie pod ziemią.19[Uważaj też], abyś gdy podniesiesz swoje oczy ku niebiosom i ujrzysz słońce, księżyc oraz gwiazdy, cały zastęp niebios, nie dał się zwieść, to jest nie kłaniał im się i nie służył im – temu, co JHWH, twój Bóg, rozdzielił między wszystkie ludy pod całymi niebiosami.20Bo was JHWH wziął i wyprowadził was z [tego] pieca do [wytopu] żelaza, z Egiptu, abyście należeli do Niego jako lud, który jest Jego dziedzictwem,[8] jak to jest dzisiaj. (Pwt 9,26; Pwt 9,29; 1 Krl 8,51; Jer 11,4)21Na mnie zaś rozgniewał się JHWH z powodu was i przysiągł,[9] że nie przekroczę Jordanu i nie wejdę do tej dobrej ziemi, którą JHWH, twój Bóg, daje tobie w dziedzictwo. (Pwt 1,37; Pwt 3,26)22Ja bowiem umrę w tej ziemi, nie przekroczę Jordanu, wy natomiast przekroczycie i posiądziecie tę dobrą ziemię.23Strzeżcie się, abyście nie zapomnieli o przymierzu JHWH, waszego Boga, które zawarł z wami, i nie sporządzili sobie bożka, jakiejkolwiek podobizny, czego zakazał wam JHWH, twój Bóg.24Gdyż JHWH, twój Bóg, jest On ogniem trawiącym, Bogiem zazdrosnym. (Pwt 5,9; Pwt 6,15; Pwt 9,3; Hbr 12,29)25Kiedy zrodzisz[10] synów oraz synów [ich] synów i zasiedzicie się[11] w tej ziemi, i stoczycie się [nisko], i zrobicie sobie bożka, wszelką podobiznę, i dopuścicie się zła w oczach JHWH, twojego Boga, aby Go rozgniewać,26to wzywam dziś niebiosa i ziemię na świadka przeciw wam, że szybko doszczętnie wyginiecie z tej ziemi, do której przeprawiacie się przez Jordan, aby ją posiąść – nie wydłużą się nad wami dni,[12] zostaniecie raczej doszczętnie wytępieni.27I rozproszy was JHWH między ludami, i pozostanie was niewielka liczba mężczyzn[13] wśród narodów, do których wypędzi was JHWH.28A tam będziecie służyli bogom – dziełom ludzkich rąk, drewnu i kamieniowi, które nie widzą i nie słyszą, nie jedzą i nie wąchają. (Pwt 28,36; Ps 115,4; Ps 135,15)29Stamtąd też będziecie[14] szukać JHWH, swego Boga – i znajdziesz, jeśli będziesz Go szukał całym swoim sercem i całą swoją duszą.30W swojej niedoli, gdy cię spotkają wszystkie te sprawy u kresu dni,[15] a zawrócisz do JHWH, swego Boga, i zaczniesz słuchać Jego głosu,[16] (Pwt 8,20; Pwt 9,23; Pwt 13,18; Pwt 21,18; Pwt 21,20; Pwt 26,14; Pwt 26,17; Pwt 27,10; Pwt 28,1; Pwt 28,15; Pwt 28,45; Pwt 28,62; Pwt 30,2; Pwt 30,8; Pwt 30,10; Pwt 30,20; Pwt 31,29)31to – ponieważ JHWH, twój Bóg, jest Bogiem miłosiernym – nie opuści cię ani cię nie zniszczy, i nie zapomni o przymierzu z twoimi ojcami, które im zaprzysiągł.32Bo zapytaj, proszę, o dawne dni, które były przed tobą, [poczynając] od dnia, gdy Bóg stworzył na ziemi człowieka, i od krańca niebios aż po kraniec niebios: Czy stała się rzecz tak wielka jak ta, lub czy o czymś podobnym słyszano?33Czy jakiś lud słyszał głos Boga[17] przemawiającego spośród ognia, jak ty słyszałeś, i przeżył?34Albo czy spróbował jakiś bóg przyjść i wziąć sobie jakiś naród spośród innego narodu przez klęski, przez znaki, przez cuda, przez wojnę, mocną ręką i wzniesionym ramieniem, i przez wielkie, straszne dzieła, podobne tym wszystkim, których dokonał dla was JHWH, wasz Bóg, na twoich[18] oczach w Egipcie? (Wj 3,19; Pwt 5,15; Pwt 7,19; Pwt 9,29; Pwt 11,2; Pwt 26,8)35Tobie dano to oglądać, abyś wiedział, że JHWH, On jest Bogiem, prócz Niego innego nie ma!36Z niebios dał ci słyszeć swój głos, by cię upomnieć, i na ziemi ukazał ci swój wielki ogień – i Jego słowa słyszałeś spośród ognia.37A ponieważ ukochał twoich ojców i wybrał ich potomstwo po nich,[19] to wyprowadził cię przed sobą w swojej wielkiej mocy z Egiptu,38aby wypędzić przed tobą narody większe i mocniejsze niż ty, a wprowadzić ciebie, by dać ci ich ziemię w dziedzictwo, jak to jest dzisiaj.39Wiedz dziś też i weź to sobie do[20] serca, że JHWH, On jest Bogiem na niebiosach w górze i na ziemi w dole – żadnego więcej już [nie ma]! (Pwt 5,7; Pwt 6,4; Pwt 32,39)40Przestrzegaj zatem Jego ustaw i Jego przykazań, które ja tobie dziś nadaję, aby było dobrze tobie i twoim synom po tobie, oraz po to, abyś przedłużył sobie dni na ziemi, którą JHWH, twój Bóg, daje ci po wszystkie dni.
Wyznaczenie miast schronienia
41Następnie Mojżesz wydzielił trzy miasta za Jordanem,[21] od wschodu słońca,42aby mógł do nich uciec zabójca, który [zabił] swego bliźniego nieumyślnie, wcześniej[22] zaś go nie nienawidził, by więc uciekł do jednego z tych miast i przeżył.43[Są to]: Beser na pustyni w ziemi równinnej, dla Rubenitów, Ramot w Gileadzie, dla Gadytów, i Golan w Baszanie – dla Manassesytów. (Joz 20,8)
Mowa druga: Nadanie Prawa
44A oto Prawo, które Mojżesz przedłożył synom Izraela.45Oto postanowienia,[23] ustawy i prawa, które Mojżesz oznajmił synom Izraela, gdy wyszli z Egiptu,46za Jordanem, w dolinie, naprzeciw Bet-Peor w ziemi Sychona, króla Amorytów, który zamieszkiwał w Cheszbonie, a którego Mojżesz wraz z synami Izraela pobił po swym wyjściu z Egiptu,47i posiedli jego ziemię oraz ziemię Oga, króla Baszanu, dwóch królów amoryckich, którzy byli zza Jordanu, od wschodu słońca,48od Aroer, które leży nad brzegiem potoku Arnon, aż po górę Sion,[24] czyli Hermon,49oraz całą Arabę za Jordanem, na wschodzie, aż po Morze Araba[25] u podnóży Pisga.