1Nie zazdrość złym ludziom i nie przestawaj z nimi,2gdyż ich serce rozmyśla o przemocy, a ich wargi mówią o krzywdzie.
Pouczenie 20
3Dom buduje się mądrością, a umacnia się go rozumem.4Dzięki poznaniu komnaty są pełne wszelkich cennych i pięknych rzeczy.
Pouczenie 21
5Człowiek mądry[1] ma moc, a światły pomnaża siłę.6Owszem, pod dobrym dowództwem możesz prowadzić wojnę, zwycięstwo jest możliwe dzięki wielu doradcom.
Pouczenie 22
7Mądrość jest zbyt wzniosła dla głupca; niech w poważnych sprawach nie otwiera on ust.
Pouczenie 23
8Kto obmyśla zło, tego zwą intrygantem.9Głupi zamysł to grzech, a szydercą brzydzą się ludzie.
Pouczenie 24
10Jeśli zniechęcasz się w dniu trudności, trudno mówić o twojej sile.
Pouczenie 25
11Ratuj wleczonych na śmierć i nie odwracaj się od popychanych na ścięcie.[2]12Gdybyś powiedział: Nie byliśmy tego świadomi, to wiedz, że Ten, który bada serca, to przejrzy. Ten, który czuwa nad twoją duszą, będzie wiedział. On odpłaci każdemu według jego czynu.
Pouczenie 26
13Jedz, mój synu, miód, bo jest dobry, słodki jest plaster miodu dla twego podniebienia.14Podobnie jest z mądrością dla twej duszy: Jeśli ją znajdziesz, masz przed sobą przyszłość, a twoja nadzieja okaże się pewna.
Pouczenie 27
15Nie skradaj się jak bezbożnik przed mieszkaniem sprawiedliwego i nie burz jego siedziby,16bo choć sprawiedliwy padnie siedem razy, to znów się podniesie; bezbożni zaś na dobre potykają się w nieszczęściu.
Pouczenie 28
17Nie ciesz się z upadku swojego wroga, niech jego potknięcie nie sprawia ci radości;18PAN mógłby to zobaczyć i uznać za niewłaściwe, i odwrócić od niego swój gniew.
Pouczenie 29
19Nie burz się na niegodziwych, nie zazdrość bezbożnym;20niegodziwi nie mają przyszłości — lampa[3] bezbożnych zgaśnie.
Pouczenie 30
21Żyj, mój synu, w bojaźni wobec PANA i króla, od ludzi niepewnych[4] trzymaj się z daleka,22gdyż od PANA i od króla może nagle spaść nieszczęście — nikt nie wie, jaka klęska może przyjść od nich obu.
Mały zbiór pouczeń mędrców Pouczenie 1
23Te pouczenia również pochodzą od mędrców: Niedobra[5] jest stronniczość w sądzie.24Kto o winnym orzeka: Niewinny, tego przeklinają ludy, temu złorzeczą narody.25Na tych jednak, którzy rozstrzygają właściwie, spływa obfite błogosławieństwo.[6]
Pouczenie 2
26Właściwa odpowiedź jest jak pocałunek w usta.
Pouczenie 3
27Wykonaj swą pracę na zewnątrz i ukończ swe dzieło na polu, a potem buduj sobie dom.
Pouczenie 4
28Nie bądź bez powodu świadkiem przeciw bliźniemu i nie używaj swych warg do oszustwa.29Nie mów: Jak on postąpił ze mną, tak ja postąpię z nim, odpłacę każdemu według jego czynu.
Pouczenie 5
30Przechodziłem obok pola należącego do lenia i obok winnicy człowieka bez rozumu:31Zauważyłem, że wszystko porosło tam chwastem, powierzchnię pokryły pokrzywy, a ogrodzenie z kamieni było rozwalone.32Gdy tak na to spojrzałem, dotknęło to mego serca, z tego, co zobaczyłem, wyciągnąłem naukę:33Trochę pospać, trochę podrzemać, trochę założyć ręce i odpocząć,34a ubóstwo nadciągnie jak włóczęga i niedostatek jak uzbrojony złodziej.
Przypowieści Salomona 24
Pismo Święte Starego i Nowego Przymierza (dosłowny)
1Nie zazdrość złym ludziom i nie pragnij z nimi przebywać,2gdyż ich serce rozmyśla o gwałcie, a ich wargi mówią o krzywdzie.
Pouczenie 20
3Dom buduje się mądrością, a umacnia się go rozumem.4Dzięki poznaniu napełnia się komnaty wszelkimi cennymi i pięknymi skarbami.
Pouczenie 21
5Człowiek mądry[1] ma moc, a światły pomnaża siłę.[2]6Owszem, pod dobrym dowództwem możesz prowadzić wojnę, zwycięstwo jest [możliwe] dzięki wielu doradcom.
Pouczenie 22
7Mądrość jest zbyt wzniosła dla głupca; niech w bramie[3] nie otwiera on swych ust.
Pouczenie 23
8Kto obmyśla zło, tego zwą intrygantem.[4]9Głupi zamysł to grzech, a szyderca jest ohydą u ludzi.
Pouczenie 24
10Jeśli w dniu przeciwności ulegasz zniechęceniu, to niewielka twa siła.[5]
Pouczenie 25
11Ratuj wleczonych na śmierć i nie odwracaj się od popychanych na ścięcie.[6]12Jeżeli powiesz: Ach, nie wiedzieliśmy o tym! To czy nie przejrzy tego Ten, który bada serca? Czy nie dowie się o tym Ten, który czuwa nad twą duszą? Czy nie odpłaci każdemu według jego czynu?
Pouczenie 26
13Jedz, mój synu, miód, bo jest dobry, słodki jest plaster miodu dla twojego podniebienia –14tym samym jest poznanie mądrości dla twojej duszy! Jeżeli ją znajdziesz, jest [dla ciebie] przyszłość, a twoja nadzieja nie zawiedzie.
Pouczenie 27
15Nie zasadzaj się, bezbożniku,[7] na mieszkanie sprawiedliwego, nie niszcz jego siedziby,16bo choć sprawiedliwy upadnie siedem razy, znowu się podniesie; bezbożni za to [na dobre] potykają się w nieszczęściu.
Pouczenie 28
17Nie ciesz się z upadku swojego wroga, a gdy się potknie, niech nie raduje się twoje serce,18aby nie zobaczył tego JHWH i nie uznał za złe, i nie odwrócił od niego swego gniewu.
Pouczenie 29
19Nie burz się na niegodziwych, nie zazdrość bezbożnym,20bo zły [człowiek] nie ma przyszłości – lampa[8] bezbożnych zgaśnie.
Pouczenie 30
21Żyj, mój synu, w bojaźni wobec JHWH i króla; nie brataj się z lekkoduchami,[9] (1 P 2,17)22ponieważ [z ich strony] może nagle spaść nieszczęście – kto wie, jaka klęska może przyjść od nich obu?[10] (Rz 13,4)
Mały zbiór pouczeń mędrców
Pouczenie 1
23Te [pouczenia] również pochodzą od mędrców: Niedobra[11] jest stronniczość[12] w sądzie.24Kto o niegodziwym orzeka: Sprawiedliwy, tego przeklinają ludy, temu złorzeczą narody.25Lecz na tych, którzy rozstrzygają właściwie, na tych spływa błogosławieństwo dobra.[13]
Pouczenie 2
26W usta całuje ten, kto daje właściwą odpowiedź.
Pouczenie 3
27Wykonaj swoją pracę na zewnątrz, ukończ ją u siebie na polu, a potem buduj sobie dom.
Pouczenie 4
28Nie bądź bez powodu[14] świadkiem przeciw swemu bliźniemu i nie oszukuj[15] swymi wargami.29Nie mów: Jak on postąpił ze mną, tak ja postąpię z nim, odpłacę każdemu według jego czynu. (Mt 5,43; Rz 12,17)
Pouczenie 5
30Przechodziłem obok pola lenia, obok winnicy człowieka bez rozumu,31a oto wszystko porosło chwastem, pole pokryły pokrzywy, kamienie ogrodzenia – w rozsypce.32Gdy się temu przyjrzałem, wziąłem to sobie do serca, zobaczyłem i wyciągnąłem naukę:33Trochę pospać, trochę podrzemać, trochę założyć ręce, aby się położyć,34a ubóstwo nadciągnie jak włóczęga i niedostatek jak człowiek z tarczą.