1Gdy zasiadasz z władcą do posiłku, dobrze rozważ, jak masz się zachować —2i powściągnij swoją chęć do jedzenia,[1] jeśli zbytnio dopisuje ci apetyt —3nie pożądaj łakoci gospodarza, gdyż jest to potrawa zwodnicza.
Pouczenie 7
4Nie trudź się, aby zdobyć bogactwo; poniechaj tego w imię rozsądku!5Ledwie na nie spojrzysz, już go nie ma — bo prędko przyprawia sobie skrzydła i jak orzeł ulatuje ku niebu.
Pouczenie 8
6Nie jedz potraw człowieka skąpego[2] i nie pożądaj jego łakoci.7Jest on taki, jak jego wyliczenia: Jedz i pij! — zachęca, ale nie jest ci życzliwy.8Spożyty kęs zwymiotujesz, na nic twoje miłe słowa.[3]
Pouczenie 9
9Nie staraj się przekonać głupca, pogardzi on twoją mądrością.
Pouczenie 10
10Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wchodź na pole sierot,11gdyż mocny jest ich Odkupiciel — On przeprowadzi rozprawę przeciw tobie.
Pouczenie 11
12Nakłoń swoje serce do karności i wsłuchuj się w słowa poznania.
Pouczenie 12
13Nie szczędź chłopcu karcenia. Jeśli uderzysz go rózgą, nie umrze.14Ty go uderzysz rózgą, ale jego duszę uchronisz przed światem umarłych.15Twoja mądrość, moje dziecko, niesie mi wielką radość.16I moje wnętrze się cieszy, gdy twoje wargi głoszą to, co prawe.
Pouczenie 13
17Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, lecz niech stale trwa w bojaźni PANA,18bo wtedy masz przed sobą przyszłość i twoja nadzieja nie zawiedzie.
Pouczenie 14
19Słuchaj, mój synu, i bądź mądry! Niech twoje serce zdąża prostą drogą!20Nie bywaj wśród upijających się winem ani wśród objadających się mięsem,21gdyż pijak i żarłok ubożeją, a gnuśni chodzą w łachmanach.
Pouczenie 15
22Słuchaj swojego ojca, ponieważ cię zrodził, i nie gardź swoją matką tylko dlatego, że jest już starsza.
Pouczenie 16
23Dochodź prawdy i jej nie oddalaj, nabieraj mądrości, karności i rozumu.24Ojciec sprawiedliwego ma ogromną radość; kto zrodził mądrego, ten się cieszy!25Niech się raduje twój ojciec i matka — niech ma pociechę twoja rodzicielka.
Pouczenie 17
26Daj mi, mój synu, swoje serce, a twoje oczy niech strzegą moich dróg!27Bo nierządnica jest jak głęboki dół, a obca[4] kobieta jest niczym ciasna studnia.28Owszem, czai się ona jak na łup i pomnaża niewiernych wśród ludzi.
Pouczenie 18
29U kogo słychać: Biada! Kto się żali: Ach! U kogo jest kłótnia? Kto ciągle narzeka? Kto opatruje niepotrzebne rany? U kogo oczy bez przerwy przekrwione?30U tych, którzy do późna przesiadują przy winie, którzy krążą w poszukiwaniu winnej mieszaniny.31Nie patrz na wino, jak się czerwieni, jak z pucharu odbija blask światła, a potem spływa gładko do gardła —32bo w końcu ukąsi cię jak wąż i wpuści swój jad niczym żmija.33Będziesz oglądał najdziwniejsze rzeczy, z serca popłynie bełkot bez składu.34I wyda ci się, że leżysz na środku morza lub że znalazłeś się wysoko na maszcie.35Uderzyli mnie — nie bolało; bili — nie wiedziałem. A kiedy wstanę? Tym bardziej rozejrzę się za winem.
Przypowieści Salomona 23
Pismo Święte Starego i Nowego Przymierza (dosłowny)
1Gdy zasiadasz z rządzącym do posiłku, dobrze rozważ, z czym masz do czynienia –2i przyłóż sobie nóż do gardła,[1] jeśli zbytnio dopisuje ci apetyt –3nie pożądaj jego łakoci, bo jest to potrawa[2] zwodnicza.[3]
Pouczenie 7
4Nie trudź się, aby zdobyć bogactwo; poniechaj [tego] – z własnego rozsądku!5Gdy skierujesz na nie swe oczy,[4] już go nie ma – bo pilnie czyni sobie skrzydła, jak orzeł ulatuje ku niebu.[5]
Pouczenie 8
6Nie jedz potraw człowieka skąpego[6] i nie pożądaj jego łakoci,7jest on taki, jak rachuje w swojej duszy:[7] Jedz i pij! – mówi ci, lecz jego serce nie jest przy tobie.8Spożyty kęs zwymiotujesz i zmarnujesz swoje miłe słowa.[8]
Pouczenie 9
9Nie mów do uszu głupca[9] – i tak pogardzi mądrością twoich słów.
Pouczenie 10
10Nie przesuwaj dawnej granicy i nie wkraczaj na pole sierot,11ich Odkupiciel jest bowiem potężny, On przeprowadzi rozprawę przeciw tobie.[10]
Pouczenie 11
12Nakłoń swoje serce do karności i swoje uszy do słów poznania.
Pouczenie 12
13Nie szczędź chłopcu karcenia; jeśli uderzysz go rózgą, nie umrze.14Ty go uderzysz rózgą, a jego duszę uratujesz od Szeolu.15Gdy twoje serce jest mądre, mój synu, cieszy się też moje serce.16Weselą się również moje nerki, gdy twoje wargi mówią to, co prawe.
Pouczenie 13
17Niech twoje serce nie zazdrości grzesznikom, niech codziennie [trwa] w bojaźni JHWH,18bo wtedy jest[11] [dla ciebie] przyszłość i twoja nadzieja nie zawiedzie.
Pouczenie 14
19Słuchaj, mój synu, i bądź mądry! Niech twoje serce podąża prostą drogą!20Nie bywaj wśród upijających się winem, wśród objadających się mięsem,21ponieważ pijak i żarłok ubożeją, a ospali chodzą w łachmanach.
Pouczenie 15
22Słuchaj swojego ojca, bo cię zrodził, i nie gardź swoją matką dlatego, że stara.
Pouczenie 16
23Nabywaj prawdy i nie sprzedawaj, [nabywaj] mądrości, karności i rozumu.24Ojciec sprawiedliwego cieszy się niezmiernie, kto zrodził mądrego, ma z tego wielką radość!25Niech raduje się[12] twój ojciec i matka, niech się cieszy twoja rodzicielka!
Pouczenie 17
26Daj mi, mój synu, swoje serce, a twoje oczy niech pilnują moich dróg!27Bo nierządnica jest jak głęboki dół,[13] obca[14] [kobieta] jest jak ciasna studnia.28Z pewnością, czai się ona jak na łup i pomnaża niewiernych wśród ludzi.
Pouczenie 18
29U kogo: Biada!? U kogo: Ach!? U kogo kłótnia? U kogo narzekanie? U kogo niepotrzebne rany? U kogo przekrwione oczy?30U tych, którzy do późna przesiadują przy winie, którzy schodzą się w poszukiwaniu winnej mieszaniny.31Nie patrz na wino, jak się czerwieni, jak z pucharu rzuca blask i jak spływa gładko –32w końcu ukąsi jak wąż, wpuści jad niczym żmija.33Twoje oczy będą widzieć dziwne rzeczy, a twoje serce będzie mówić bez składu.34Wyda ci się, że leżysz w sercu morza, że położyłeś się na szczycie masztu.[15]35Bili mnie[16] – nie osłabłem; uderzali – nie wiedziałem. A kiedy wstanę? Będę go szukał tym bardziej.