1Jeśli poręczyłeś za bliźniego, mój synu, jeśli dałeś porękę za obcego,2jeśli wpadłeś w pułapkę własnych słów, dałeś się schwytać przez swoje usta,3to znalazłeś się w mocy bliźniego. Wówczas postąp tak, mój synu — i bądź wolny: Idź z pokorą i nalegaj na bliźniego,4nie daj zasnąć swoim oczom, odmów drzemki powiekom5i wyrwij się jak gazela z potrzasku, jak ptak z ręki ptasznika.
Przestroga przed lenistwem
6Udaj się, leniu, do mrówki, zobacz, jak żyje — i zmądrzej.[1]7Nie ma ona wodza, nadzorcy ani władcy,8lecz już latem odkłada żywność i w czasie żniwa gromadzi zapasy.9Jak długo, leniu, będziesz polegiwał? Kiedy wreszcie podniesiesz się ze snu?10Trochę pospać, chwilę podrzemać, założyć ręce, odpocząć nieco —11ubóstwo zaskoczy cię jak włóczęga, a niedostatek jak złodziej uzbrojony.
Przestroga przed dwulicowością
12Człowiek niegodziwy, nie dbający o prawość, chodzi z fałszem na ustach;13tu mruga oczami, tam szura nogami, gdzieś robi znaki palcami,14a w jego sercu przewrotność, wciąż knuje zło i sieje niezgodę.15Dlatego nagle wpadnie w nieszczęście i na zawsze zostanie zniszczony.
Przestroga przed narażaniem się PANU
16Oto sześć rzeczy, które PAN odrzuca, siedem, którymi się brzydzi:17wyniosłe oczy, kłamliwy język, ręce splamione niewinną krwią,18serce knujące podłe plany, nogi gotowe biec do zła,19fałszywy świadek z matactwami oraz podżegacz, który skłóca braci.
Przestroga przed lekceważeniem pouczeń rodziców
20Bądź posłuszny przykazaniom ojca, mój synu, i nie porzucaj nauk swojej matki.21Zachowuj je wciąż w głębi serca, zawieszaj je sobie zawsze na szyi,22bo one w drodze będą ci przewodzić, gdy zaśniesz, będą cię strzec, gdy się obudzisz, przemówią do ciebie —23bo przykazanie jest jak pochodnia, nauka — jak światło, wezwanie do karności jest zaś drogą życia.
Przestroga przed zdradą małżeńską
24To wszystko ochroni cię od niewiernej kobiety, od pokus cudzej żony.25Nie pragnij w głębi serca jej urody, oprzyj się trzepotaniu jej powiek,26bo gdy kobieta nierządna odda się za obiad,[2] cudza żona może kosztować życie!27Czy da się zgarnąć do zanadrza ogień i nie spalić przy tym odzienia?28Czy można chodzić po żarze i nie poparzyć sobie stóp?29Podobnie jest z tym, kto zachodzi do żony bliźniego: Nikt, kto jej dotyka, nie ujdzie bez kary!30Czyż nie gardzą złodziejem za kradzież, choćby dopuścił się jej, będąc głodny?31Gdy go złapią, musi oddać po siedmiokroć, czasem traci wszystko, co posiada.32Temu jednak, kto cudzołoży, brak rozumu! Niech to robi, jeśli szuka swej zguby.33Dorobi się sińców i niesławy, a swej hańby już nie wymaże.34Zazdrość bowiem podsyci gniew męża, nie będzie pobłażał w dniu zemsty;35nie przejedna go żaden okup, nic nie zechce, choćbyś mnożył prezenty.
Przypowieści Salomona 6
Pismo Święte Starego i Nowego Przymierza (dosłowny)
1Jeśli poręczyłeś za swego bliźniego, mój synu,[1] przyklasnąłeś w dłonie za obcego,[2]2zostałeś usidlony przez słowa swoich ust, schwytany przez słowa swoich ust,3uczyń to, mój synu, i bądź wolny, bo znalazłeś się w ręku swego bliźniego: Idź, upokórz się i nalegaj na swego bliźniego,4nie daj zasnąć swoim oczom ani zdrzemnąć się swoim powiekom.5Wyrwij się jak gazela z ręki[3] i jak ptak z ręki ptasznika.[4]
Przestroga przed lenistwem
6Udaj się, leniu, do mrówki, przyjrzyj się jej drogom i zmądrzej.[5]7Nie ma ona wodza, nadzorcy ani władcy,8a w lecie przygotowuje swój chleb i w żniwa gromadzi swą żywność.[6]9Jak długo, leniu, będziesz leżał? Kiedy podniesiesz się ze snu?10Trochę pospać, trochę podrzemać, trochę założyć ręce, by odpocząć –11i tak zaskoczy cię ubóstwo jak włóczęga, a niedostatek jak człowiek uzbrojony.[7]
Przestroga przed dwulicowością
12Niegodziwiec,[8] człowiek nieprawy, chodzi z fałszem na ustach,13mruga oczami, szura nogami, pokazuje palcami –14w jego sercu przewrotność, cały czas knuje zło – sieje niezgodę.[9]15Dlatego nagle zaskoczy go nieszczęście, szybko zostanie złamany – i nie będzie ratunku.
Przestroga przed narażaniem się PANU
16Oto sześć rzeczy, których nienawidzi JHWH, siedem, które są obrzydliwością dla Jego duszy:17wyniosłe oczy, kłamliwy język i ręce, które przelewają krew niewinną;18serce, które knuje niegodziwe plany, nogi skore, aby biec do zła,19fałszywy świadek, który szerzy kłamstwa, i [człowiek] siejący niezgodę między braćmi.
Przestroga przed lekceważeniem pouczeń rodziców
20Zachowuj przykazanie swego ojca, mój synu, i nie porzucaj pouczenia swojej matki.21Zawiązuj je zawsze u serca, przewiązuj je sobie wokół szyi.22Gdy pójdziesz, będzie ci przewodzić, kiedy spoczniesz, będzie cię strzec, a gdy się zbudzisz, przemówi do ciebie,23bo przykazanie jest pochodnią, nauka światłem, a napomnienia do karności – drogą życia.
Przestroga przed zdradą małżeńską
24Ustrzegą cię one od złej kobiety,[10] od gładkiego języka cudzej.25Nie pragnij[11] w swym sercu jej piękna, niech nie schwyta cię swoimi powiekami,26bo zapłatą kobiety nierządnej [bywa nawet] bochenek chleba,[12] a kobieta [innego] mężczyzny poluje na cenną duszę.[13]27Czy człowiek może zgarnąć do zanadrza ogień i nie spalić przy tym odzienia?28Czy człowiek może chodzić po rozżarzonym węglu i nie poparzyć [przy tym] stóp?29Tak jest z tym, który chodzi do żony swego bliźniego: Ściągnie na siebie winę ten, kto jej dotyka.30Czy nie pogardza się złodziejem za to, że kradnie, choćby robił to z głodu, po to, by się najeść?[14]31Gdy go złapią, musi oddać po siedmiokroć, musi oddać całe mienie swego domu.32Temu jednak, kto cudzołoży z kobietą, brakuje rozumu,[15] niech to robi ten, kto chce zgubić swoją duszę.33Doigra się sińców i niesławy i nie zmaże swojej hańby.34Zazdrość bowiem [podsyci] gniew męża, nie będzie on pobłażał w dniu zemsty;35nie zechce spojrzeć na żaden okup[16] – nie zechce go, choćbyś mnożył prezenty.[17]