Marność obstawania przy sprawach nieodgadnionej wartości
1Kto jest jak ten mędrzec[1] i kto zna wyjaśnienie[2] rzeczy? Mądrość człowieka rozjaśnia jego twarz i srogość jego twarzy odmienia.[3]2Rozkazu[4] królewskiego słuchaj, i[5] na słowo przysięgi Boga[6] –3nie niecierpliw się. Sprzed jego oblicza odejdź, nie stój przy złej sprawie, gdyż wszystko, czego zapragnie, to czyni.4Gdyż słowo króla ma władzę.[7] Kto mu powie: Co czynisz?5Kto przestrzega przykazania, nie doświadczy złej sprawy,[8] a serce mędrca zna i czas, i sposób.[9] (Pwt 11,14; Ezd 10,13; Ps 1,3; Ps 104,27; Kazn 3,1; Jer 5,24; Ez 30,3; Oz 2,11)6Gdyż na każdy zamiar jest czas i sposób, choć liczne nieszczęścia na człowieka czyhają.[10]7Bo nikt nie wie, co będzie, bo jak będzie – kto mu oznajmi? (Kazn 6,12)8Nie ma człowieka władnego nad wiatrem,[11] aby wiatr powstrzymać. Nikt też nie jest władny[12] nad dniem śmierci i nikt nie ma zwolnienia od walki, a nie uratuje niegodziwość swego pana.[13] (Job 14,5; Ps 39,6)9To wszystko widziałem, gdy przykładałem serce do każdego dzieła[14] dokonywanego pod słońcem, w czasie, gdy człowiek nad człowiekiem panuje[15] ku jego krzywdzie.
Marność ludzkiego uznania i marność pozorów
10W tym względzie[16] widziałem też bezbożnych grzebanych[17] [z czcią]. I przychodzili i z miejsca świętego odchodzili, i zapominało się[18] [o tym] w mieście, że tak postępowali. To również jest marnością.
Marność pobłażliwości i wdzięczności za nią
11Ponieważ wyroku[19] za zły czyn nie wykonuje się szybko, serce synów ludzkich jest pełne w nich [chęci], aby czynić zło, (Est 1,20)12bo chociaż grzesznik popełni zło sto razy, wciąż jest mu odraczane. Owszem, wiem ja również, że: Dobrze będzie tym, którzy boją się Boga, którzy boją się Jego oblicza, (Ps 37,18)13a nie będzie dobrze bezbożnemu ani nie przedłuży dni niczym cień ten, komu brak bojaźni przed obliczem Boga. (Ps 73,17)
Marność liczenia na ludzki obiektywizm
14Jest[20] marność, która dzieje się na ziemi, a mianowicie: że są sprawiedliwi, którym się odpłaca[21] według czynu bezbożnych, i są bezbożni, którym się odpłaca według czynu sprawiedliwych. Powiedziałem [sobie], że i to jest marnością. (Ps 73,12; Kazn 7,15)
15Dlatego sławiłem ja radość – że nie ma nic lepszego dla człowieka pod słońcem, jak to, by jeść i pić – i radować się! I to niech mu towarzyszy w jego trudzie po wszystkie dni jego życia, które dał mu Bóg pod słońcem. (Kazn 2,24; Kazn 3,12)16Gdy przyłożyłem moje serce, aby poznać mądrość i aby przyjrzeć się każdej sprawie, którą się czyni na ziemi, tak że: za dnia oraz w nocy snu nie zaznają oczy patrzącego,17wówczas zobaczyłem całe dzieło Boga – że człowiek nie jest w stanie przeniknąć dzieła, które czyni się pod słońcem. Chociaż człowiek trudzi się, aby [je] zrozumieć, nie pojmuje, a też choć mędrzec mówi, że wie, nie jest w stanie zrozumieć.