Marność obstawania przy sprawach nieodgadnionej wartości
1Kto jest jak ten mędrzec, który umie wyjaśnić sprawę? Mądrość człowieka rozjaśnia jego twarz i odmienia jej surowy wyraz.2Rozkaz królewski uszanuj, a co do przysięgi na Boga[1] —3nie śpiesz się. Odejdź sprzed oblicza króla, nie stój przy złej sprawie, bo czyni on to, co zechce.4Tak, słowo króla rozstrzyga. Kto mu powie: Co czynisz?5Kto przestrzega rozkazu,[2] uniknie nieszczęścia,[3] mędrzec natomiast zna czas oraz sposób na wszystko.[4]6Bo na każdy zamiar jest czas oraz sposób, choć liczne nieszczęścia spotykają człowieka.[5]7Nikt przecież nie wie, co będzie; i jak będzie — kto powie?8Żaden człowiek nie ma mocy nad wiatrem,[6] nie potrafi go wstrzymać. Nikt nie rządzi dniem śmierci ani nie jest zwolniony od walki, a niegodziwość nie ocali grzesznika.[7]9To wszystko widziałem, gdy przykładałem serce do każdego dzieła,[8] które ma miejsce pod słońcem, w czasie, gdy jeden nad drugim panuje[9] ku jego nieszczęściu.
Marność ludzkiego uznania i marność pozorów
10Poza tym widziałem bezbożnych grzebanych[10] [z honorami]. Przyszli do miejsca świętego i stamtąd odeszli, i w mieście zapomniano o ich postępowaniu.[11] To również jest marnością.
Marność pobłażliwości i wdzięczności za nią
11Ponieważ wyroku za zły czyn nie wykonuje się szybko, rośnie grono chętnych do popełniania zła.12Bo choć grzesznik postąpi niewłaściwie sto razy, odracza mu się karę. Owszem, wiem również i to: Dobrze będzie tym, którzy boją się Boga, którzy odczuwają bojaźń wobec Niego.13Nie powiedzie się zaś bezbożnemu, nie będzie dobrze temu, w którym nie ma bojaźni przed Bogiem, taki nie przedłuży swych dni, nie ułożą mu się one w długi cień.
Marność liczenia na ludzki obiektywizm
14Istnieje marność, która ma miejsce na ziemi, mianowicie: Są sprawiedliwi, którym się odpłaca,[12] jakby byli bezbożni,[13] i są bezbożni, którym się odpłaca, jakby byli sprawiedliwi. Pomyślałem sobie, że i to jest marnością.
15Dlatego zacząłem sławić radość. Stwierdziłem, że nie ma nic lepszego dla człowieka pod słońcem, ponad to, aby jeść i pić — i przy tym doznawać radości. Niech to towarzyszy mu w jego trudzie, po wszystkie dni jego życia, które Bóg dał mu pod słońcem.16Gdy skupiłem się na tym,[14] aby zgłębić mądrość i przyjrzeć się każdej sprawie, którą się czyni na ziemi, tak że: za dnia ani w nocy snu nie mają oczy spragnione oglądania,17wówczas stwierdziłem, jeśli chodzi o całe dzieło Boga, że człowiek nie jest w stanie przeniknąć wszystkiego, co ma miejsce pod słońcem. Choć trudzi się, by to zrozumieć, nie rozumie, i choć mędrzec mówi, że wie — nie pojmuje.