Proverbs 1 | New International Reader’s Version

New International Reader’s Version

1 These are the proverbs of Solomon. He was the son of David and the king of Israel. 2 Proverbs teach you wisdom and instruct you. They help you understand wise sayings. 3 They provide you with instruction and help you live wisely. They lead to what is right and honest and fair. 4 They give understanding to childish people. They give knowledge and good sense to those who are young. 5 Let wise people listen and add to what they have learned. Let those who understand what is right get guidance. 6 What I’m teaching also helps you understand proverbs and stories. It helps you understand the sayings and riddles of those who are wise. 7 If you really want to gain knowledge, you must begin by having respect for the LORD. But foolish people hate wisdom and instruction.

A warning against sinful men

8 My son, listen to your father’s advice. Don’t turn away from your mother’s teaching. 9 What they teach you will be like a beautiful crown on your head. It will be like a chain to decorate your neck. 10 My son, if sinful men tempt you, don’t give in to them. 11 They might say, ‘Come along with us. Let’s hide and wait to kill someone who hasn’t done anything wrong. Let’s catch some harmless person in our trap. 12 Let’s swallow them alive, as the grave does. Let’s swallow them whole, like those who go down into the pit. 13 We’ll get all kinds of valuable things. We’ll fill our houses with what we steal. 14 Cast lots with us for what they own. We’ll share everything we take from them.’ 15 My son, don’t go along with them. Don’t even set your feet on their paths. 16 They are always in a hurry to sin. They are quick to spill someone’s blood. 17 How useless it is to spread a net where every bird can see it! 18 Those who hide and wait will spill their own blood. They will be caught in their own trap. 19 That’s what happens to everyone who goes after money in the wrong way. That kind of money takes away the life of those who get it.

Wisdom’s warning

20 Out in the open wisdom calls out. She raises her voice in a public place. 21 On top of the city wall she cries out. Here is what she says near the gate of the city. 22 ‘How long will you childish people love your childish ways? How long will you rude people enjoy making fun of God and others? How long will you foolish people hate knowledge? 23 Pay attention to my warning! Then I will pour out my thoughts to you. I will make known to you my teachings. 24 But you refuse to listen when I call out to you. No one pays attention when I reach out my hand. 25 You turn away from all my advice. And you do not accept my warning. 26 So I will laugh at you when you are in danger. I will make fun of you when hard times come. 27 I will laugh when hard times hit you like a storm. I will laugh when danger comes your way like a violent storm. I will make fun of you when suffering and trouble come. 28 ‘Then you will call to me. But I won’t answer. You will look for me. But you won’t find me. 29 You hated knowledge. You didn’t choose to have respect for the LORD. 30 You wouldn’t accept my advice. You turned your backs on my warnings. 31 So you will eat the fruit of the way you have lived. You will choke on the fruit of what you have planned. 32 ‘The wrong path that childish people take will kill them. Foolish people will be destroyed by being satisfied with the way they live. 33 But those who listen to me will live in safety. They will be at ease and have no fear of being harmed.’

Kutsal Kitap Yeni Çeviri

from Turkish Bible Society

Sunuş

1 Davut oğlu İsrail Kralı Süleyman'ın özdeyişleri: 2 Bu özdeyişler, bilgeliğe ve terbiyeye ulaşmak, Akıllıca sözleri anlamak, 3 Başarıya götüren terbiyeyi edinip Doğru, haklı ve adil olanı yapmak, 4 Saf kişiyi ihtiyatlı, Genç adamı bilgili ve sağgörülü kılmak içindir. 5-6 Özdeyişlerle benzetmeleri, Bilgelerin sözleriyle bilmecelerini anlamak için Bilge kişi dinlesin ve kavrayışını artırsın, Akıllı kişi yaşam hüneri kazansın.

Ayartmalardan Kaç

7 RAB korkusudur bilginin temeli. Ahmaklarsa bilgeliği ve terbiyeyi küçümser. 8 Oğlum, babanın uyarılarına kulak ver, Annenin öğrettiklerinden ayrılma. 9 Çünkü bunlar başın için sevimli bir çelenk, Boynun için gerdanlık olacaktır. 10 Oğlum, seni ayartmaya çalışan günahkârlara teslim olma. 11 Şöyle diyebilirler: ‹‹Bizimle gel, Adam öldürmek için pusuya yatalım, Zevk uğruna masum kişileri tuzağa düşürelim. 12 Onları ölüler diyarı gibi diri diri, Ölüm çukuruna inenler gibi Bütünüyle yutalım. 13 Bir sürü değerli mal ele geçirir, Evlerimizi ganimetle doldururuz. 14 Gel, sen de bize katıl, Tek bir kesemiz olacak.›› 15 Oğlum, böyleleriyle gitme, Onların tuttuğu yoldan uzak dur. 16 Çünkü ayakları kötülüğe koşar, Çekinmeden kan dökerler. 17 Kuşların gözü önünde ağ sermek boşunadır. 18 Başkasına pusu kuran kendi kurduğu pusuya düşer. Yalnız kendi canıdır tuzağa düşürdüğü. 19 Haksız kazanca düşkün olanların sonu böyledir. Bu düşkünlük onları canlarından eder.

Bilgeliğin Sesini Dinle

20 Bilgelik dışarıda yüksek sesle haykırıyor, Meydanlarda sesleniyor. 21 Kalabalık sokak başlarında bağırıyor, Kentin giriş kapılarında sözlerini duyuruyor: 22 ‹‹Ey budalalar, budalalığı ne zamana dek seveceksiniz? Alaycılar ne zamana dek alay etmekten zevk alacak? Akılsızlar ne zamana dek bilgiden nefret edecek? 23 Uyardığımda yola gelin, o zaman size yüreğimi açar, Sözlerimi anlamanıza yardım ederim. 24 Ama sizi çağırdığım zaman beni reddettiniz. Elimi uzattım, umursayan olmadı. 25 Duymazlıktan geldiniz bütün öğütlerimi, Uyarılarımı duymak istemediniz. 26-27 Bu yüzden ben de felaketinize sevineceğim. Belaya uğradığınızda, Bela üzerinize bir fırtına gibi geldiğinde, Bir kasırga gibi geldiğinde felaketiniz, Sıkıntıya, kaygıya düştüğünüzde, Sizinle alay edeceğim. 28 O zaman beni çağıracaksınız, Ama yanıtlamayacağım. Var gücünüzle arayacaksınız beni, Ama bulamayacaksınız. 29 Çünkü bilgiden nefret ettiniz. RAB'den korkmayı reddettiniz. 30 Öğütlerimi istemediniz, Uyarılarımın tümünü küçümsediniz. 31 Bu nedenle tuttuğunuz yolun meyvesini yiyeceksiniz, Kendi düzenbazlığınıza doyacaksınız. 32 Bön adamlar dönekliklerinin kurbanı olacak. Akılsızlar kaygısızlıklarının içinde yok olup gidecek. 33 Ama beni dinleyen güvenlik içinde yaşayacak, Kötülükten korkmayacak, huzur bulacak.››